FID (First Input Delay) Nedir?

FID (First Input Delay), Türkçe’de İlk Giriş Gecikmesi olarak bilinen, bir web sayfasının etkileşim performansını ölçen temel bir Core Web Vitals (Önemli Web Verileri) metriğidir. FID, bir kullanıcının sayfayla ilk etkileşime girmesi (bir butona tıklama, bir bağlantıya dokunma, bir forma yazı yazma vb.) ile tarayıcının bu etkileşime yanıt vermeye başlaması arasındaki süreyi ölçer.

FID, sayfanın ne kadar hızlı yüklendiğini değil, yükleme bittikten sonra sayfanın kullanıcıya ne kadar duyarlı olduğunu gösterir.

FID’nin Temel Amacı

Sayfalar görsel olarak tamamen yüklense bile, arka planda çalışan yoğun JavaScript görevleri nedeniyle kullanıcı etkileşimlerine anında yanıt veremeyebilir. Bu durum, kullanıcı deneyimini ciddi şekilde zedeler. FID, tam olarak bu “donma” süresini ölçer.

• Düşük FID Değeri: Kullanıcı bir butona tıkladığında, sayfa anında yanıt verir. Bu, iyi bir kullanıcı deneyimi sinyalidir.
• Yüksek FID Değeri: Kullanıcı bir butona tıkladığında, tarayıcı arka plandaki yoğun görevler nedeniyle bir süre yanıt veremez. Bu, kullanıcıyı rahatsız eder ve sitenin yavaş çalıştığı izlenimini yaratır.

FID’i Etkileyen Faktörler

FID’nin en büyük düşmanı, tarayıcının ana iş parçacığını (main thread) tıkayan yoğun JavaScript çalışmasıdır.

• Uzun JavaScript Görevleri: Sayfa yüklendikten sonra çalışan büyük JavaScript dosyaları veya karmaşık betikler, tarayıcının diğer görevleri (kullanıcı etkileşimi gibi) işlemesini engeller. Bu, FID’nin yükselmesine neden olur.
• Yoğun Üçüncü Taraf Kodları: Reklamlar, analiz betikleri veya sosyal medya eklentileri gibi üçüncü taraf JavaScript kodları da benzer şekilde ana iş parçacığını engelleyebilir.

FID Nasıl İyileştirilir?

FID, doğrudan kullanıcı etkileşimiyle ölçüldüğü için, laboratuvar ortamında (PageSpeed Insights, GTmetrix) doğrudan ölçülemez. Ancak, TBT (Total Blocking Time) metriği, FID’yi iyileştirmek için mükemmel bir laboratuvar göstergesidir. TBT, FID’ye neden olan uzun görevlerin toplam süresini ölçtüğü için, TBT’yi düşürerek FID’nizi iyileştirirsiniz.

FID’yi iyileştirmek için yapmanız gerekenler şunlardır:

1. JavaScript Yüklemesini Optimize Edin:
   • Büyük Kodları Bölün: Tüm JavaScript kodunu tek bir dosyada sunmak yerine, code splitting (kod bölme) yaparak daha küçük parçalara ayırın.
   • Gecikmeli Yükleme: Kritik olmayan JavaScript dosyalarını defer veya async etiketleriyle işaretleyerek, sayfa yüklendikten sonra çalışmalarını sağlayın.
   • Gereksiz Kodları Kaldırın: Sitenizde kullanılmayan JavaScript kodlarını tespit edin ve kaldırın.
2. Üçüncü Taraf Betiklerini Kontrol Edin:
   • Sitenizin performansını ciddi şekilde etkileyebilecek üçüncü taraf betikleri konusunda dikkatli olun.
   • Mümkün olduğunca az üçüncü taraf betiği kullanmaya çalışın veya bunları async veya defer ile yükleyin.
3. Sunucu Tarafı Oluşturma (SSR) veya Statik Oluşturma (SSG) Kullanın:
   • JavaScript’in tarayıcıda çalışmasını beklemek yerine, içeriği sunucuda oluşturarak kullanıcıya hazır HTML sunmak, FID’yi büyük ölçüde düşürür. Bu yöntem, tarayıcının JavaScript’i işleme yükünü azaltır.

FID’yi Ölçme Araçları

• Google Search Console: “Önemli Web Verileri” raporunda sitenizin FID performansını gerçek kullanıcı verileriyle ölçer ve sorunlu sayfaları belirtir.
• Google PageSpeed Insights: Gerçek kullanıcı verileri mevcutsa FID’yi gösterir, aksi takdirde FID’nin laboratuvar karşılığı olan TBT’yi ölçer.
• Chrome Geliştirici Araçları: Lighthouse raporunda TBT değerinizi görebilir, “Performance” panelinde ise sayfa yükleme sırasında ana iş parçacığını tıkayan uzun görevleri detaylı olarak inceleyebilirsiniz.

FID, bir sitenin kullanıcı dostu olup olmadığını anlamak için kullanılan en kritik metriklerden biridir. Sitenizin teknik altyapısını optimize ederek, kullanıcılarınıza daha hızlı ve daha duyarlı bir deneyim sunabilir ve bu sayede arama motoru sıralamalarınızda avantaj sağlayabilirsiniz.