AVIF Kullanımı Nasıl Olmalı?

AVIF (AV1 Image File Format), Google, Netflix ve Alliance for Open Media (AOMedia) tarafından desteklenen, yeni nesil ve açık kaynaklı bir görsel formatıdır. Gelişmiş sıkıştırma algoritmaları sayesinde JPEG, PNG ve hatta WebP’ye göre çok daha küçük dosya boyutları sunarken, aynı veya daha iyi görsel kaliteyi koruyabilir. Bu özelliğiyle web performansını ve kullanıcı deneyimini önemli ölçüde iyileştirme potansiyeline sahiptir.

Peki AVIF kullanımını nasıl optimize etmeliyiz?

1. Tarayıcı Desteğini Kontrol Edin ve Geri Dönüş Sağlayın

AVIF, modern tarayıcılarda (Chrome, Firefox, Edge, Opera gibi) iyi bir destekle karşılaşsa da, hala tüm tarayıcılar tarafından tam olarak desteklenmemektedir (özellikle eski sürümler veya bazı özel tarayıcılar). Bu nedenle, AVIF kullanırken mutlaka bir geri dönüş (fallback) stratejisi uygulamalısınız.

Bunun en etkili yolu <picture> HTML elementini kullanmaktır:

<picture>
  <source srcset="resim.avif" type="image/avif">
  <source srcset="resim.webp" type="image/webp">
  <img src="resim.jpg" alt="Açıklayıcı resim metni">
</picture>

Yukarıdaki örnekte:

• Tarayıcı AVIF’i destekliyorsa, resim.avif yüklenir.
• AVIF desteklenmiyor ancak WebP destekleniyorsa, resim.webp yüklenir.
• Her ikisi de desteklenmiyorsa (veya hata oluşursa), standart resim.jpg (veya .png) geri dönüş olarak yüklenir.

Bu yaklaşım, tüm kullanıcılara uygun bir görsel sunulmasını garanti ederken, AVIF’in sunduğu avantajlardan yararlanmanızı sağlar.

2. Görsel Dönüştürme ve Sıkıştırma Araçlarını Kullanın

Mevcut görsellerinizi AVIF formatına dönüştürmek ve optimize etmek için çeşitli araçlar mevcuttur:

• Online Araçlar: Sık sık kullanmasanız da, hızlı testler veya tekil dönüşümler için Convertio, Squoosh (Google’ın aracı) gibi online dönüştürücüler kullanabilirsiniz.
• Masaüstü Yazılımları: ImageMagick, FFmpeg gibi komut satırı araçları veya Photoshop için eklentiler daha gelişmiş kontrol sağlar.
• Web Geliştirme Araçları/Eklentiler:
  • WordPress: Optimole, Smush, Imagify gibi popüler eklentiler, görselleri otomatik olarak AVIF’e dönüştürme ve uygun fallback ile sunma yeteneğine sahiptir.
  • Otomatik Oluşturma ve Optimize Etme: Next.js (Image Optimization), Gatsby (gatsby-plugin-image) gibi modern web çatılarında yerleşik görsel optimizasyon özellikleri, AVIF’i de destekleyebilir.
  • API Tabanlı Çözümler: Cloudinary, Imgix gibi resim CDN’leri, görselleri isteğe bağlı olarak farklı formatlara (AVIF dahil) dönüştürüp optimize edilmiş bir şekilde sunabilir.

Dönüştürme sırasında kalite-boyut dengesini iyi ayarlamanız önemlidir. Genellikle %60-80 arası bir kalite ayarı, dosya boyutunda önemli düşüşler sağlarken görsel kalitesini yeterince korur.

3. Progressive Enhancement Yaklaşımını Benimseyin

AVIF’i, web sitenizi daha iyi hale getirmek için bir “ilerleyici geliştirme” (progressive enhancement) aracı olarak düşünün. Yani, sitenizin temel işlevselliği eski tarayıcılarda bile çalışmalı, ancak AVIF gibi modern teknolojiler, destekleyen tarayıcılarda ekstra performans ve kalite avantajı sunmalıdır. Bu, yukarıda bahsedilen <picture> etiketi kullanımıyla doğrudan ilişkilidir.

4. Sunucu Taraflı Optimizasyonları Değerlendirin

Bazı durumlarda, sunucunuzu içerik anlaşması (content negotiation) yapacak şekilde yapılandırabilirsiniz. Bu, tarayıcının Accept başlığına bakarak AVIF’i destekleyip desteklemediğini kontrol eder ve destekliyorsa AVIF versiyonunu, desteklemiyorsa başka bir formatı (örneğin WebP veya JPEG) otomatik olarak sunucudan gönderebilir. Bu yöntem, her görsel için <picture> etiketini manuel olarak yazmak yerine daha otomatik bir çözüm sunar. Ancak sunucu yapılandırması bilgisi gerektirir.

5. CDN Kullanımını Düşünün

Bir İçerik Dağıtım Ağı (CDN) kullanıyorsanız, birçok CDN hizmeti görselleri otomatik olarak optimize eder ve tarayıcıya en uygun formatta (AVIF dahil) sunar. Bu, özellikle büyük ve görsel ağırlıklı web siteleri için yönetimi kolaylaştırır ve performans avantajı sağlar.

Sonuç

AVIF, web performansı için harika bir adımdır ve doğru uygulandığında sitenizin yükleme hızını ve genel kullanıcı deneyimini önemli ölçüde iyileştirebilir. Ancak, tarayıcı desteğindeki farklılıklar nedeniyle her zaman geri dönüş stratejilerini göz önünde bulundurarak ve görsellerinizi dikkatlice optimize ederek kullanmanız önemlidir. Yeni nesil formatlara geçiş yapmak, modern web tasarımının ayrılmaz bir parçası haline gelmektedir. SEO için sürekli güncel resim ve video formatlarını takip edip sitenize uygulamanız sizin yararınızadır.