Kullanılabilirlik Testi Nedir ve Neden Yapmalısınız? (Uygulamalı Yöntemler)

Kullanılabilirlik testi, bir web sitesinin, uygulamanın veya herhangi bir dijital ürünün gerçek kullanıcılar tarafından ne kadar kolay ve etkili bir şekilde kullanıldığını ölçen bir yöntemdir. Bu testte, bir grup kullanıcıdan, ürün üzerinde belirli görevleri (örneğin, bir ürün satın alma, bir forma kayıt olma) tamamlamaları istenir. Gözlemci ise, kullanıcıların bu görevleri yerine getirirken yaşadığı zorlukları, karşılaştıkları hataları ve genel deneyimlerini izler.

Kullanılabilirlik testi, tasarımın “kullanıcı dostu” olup olmadığını anlamanın en somut yollarından biridir. Sadece bir ürünün güzel görünmesi değil, aynı zamanda işlevsel olması da hedeflenir.

Neden Kullanılabilirlik Testi Yapmalısınız?

1. Gizli Sorunları Ortaya Çıkarır: Geliştiriciler ve tasarımcılar, kendi projelerine aşina oldukları için olası sorunları göremeyebilirler. Dışarıdan bir göz, navigasyon hatalarını, kafa karıştırıcı metinleri veya bozuk işlevleri kolayca tespit edebilir.
2. Maliyetleri Azaltır: Erken aşamada yapılan testler, büyük hataların son aşamada fark edilmesini engeller. Bir hatayı ürün canlıya alındıktan sonra düzeltmek, tasarım ve geliştirme aşamasında düzeltmekten çok daha maliyetlidir.
3. Kullanıcı Memnuniyetini Artırır: Kullanıcılar, kolay kullanılan, sezgisel ve etkili bir ürünü daha çok severler. Memnun kullanıcılar, markaya sadık kalır ve pozitif geri bildirimler yayar.
4. Dönüşüm Oranlarını Yükseltir: Bir e-ticaret sitesinde ödeme sayfasındaki bir hata, potansiyel bir müşterinin satın alma işlemini tamamlamasını engelleyebilir. Kullanılabilirlik testi, bu tür sorunları çözerek dönüşüm oranlarını doğrudan artırır.

Uygulamalı Kullanılabilirlik Testi Yöntemleri

Kullanılabilirlik testleri, farklı yöntemlerle uygulanabilir. İşte en yaygın olanları:

1. Gözetimli Uzaktan Testler (Moderated Remote Testing)

• Nedir? Bir moderatörün (testi yöneten kişi) ve kullanıcının internet üzerinden bir araya geldiği testlerdir. Moderatör, kullanıcıya görevler verir ve kullanıcı ekranını paylaşırken süreci izler.
• Ne Zaman Kullanılır? Farklı coğrafi konumlardaki kullanıcılardan geri bildirim almak istediğinizde idealdir.
• Artıları: Zaman ve mekân sınırlaması yoktur. Yüz yüze görüşmenin dinamiklerini korur.
• Eksileri: Moderatörün deneyimi önemlidir ve testin maliyeti yüksek olabilir.

2. Gözetimsiz Uzaktan Testler (Unmoderated Remote Testing)

• Nedir? Kullanıcının, kendi ortamında ve kendi zamanında, otomatik bir platform üzerinden belirli görevleri tamamladığı testlerdir. Kullanıcı, ekrandaki talimatları takip ederken test yazılımı ekranı ve sesi kaydeder.
• Ne Zaman Kullanılır? Hızlı ve büyük ölçekli geri bildirimlere ihtiyacınız olduğunda.
• Artıları: Düşük maliyetli, hızlı ve geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşabilir.
• Eksileri: Kullanıcının neden belirli bir eylemde bulunduğunu tam olarak anlayamayabilirsiniz, çünkü canlı bir iletişim yoktur.

3. Koridor Testi (Hallway Testing)

• Nedir? Ofis koridorunda veya halka açık bir alanda rastgele seçilen kişilere, ürünün prototipini veya canlı halini test ettirme yöntemidir.
• Ne Zaman Kullanılır? Tasarım sürecinin erken aşamalarında, hızlı ve basit geri bildirimler almak istediğinizde.
• Artıları: Hızlı, ucuz ve kolaydır. Gerçek kullanıcıların ilk tepkilerini gözlemlemek için harika bir yöntemdir.
• Eksileri: Test grubu rastgele olduğu için hedef kitlenizi tam olarak temsil etmeyebilir.

4. A/B Testi

• Nedir? Bir web sayfasının veya özelliğin iki farklı versiyonunu (A ve B) oluşturarak, hangisinin daha iyi performans gösterdiğini gerçek kullanıcı trafiği üzerinden ölçmektir. Kullanıcıların yarısı A versiyonunu, diğer yarısı ise B versiyonunu görür.
• Ne Zaman Kullanılır? Sayfanın başlığı, CTA butonu rengi veya formun düzeni gibi belirli öğelerin dönüşüm oranlarına etkisini ölçmek istediğinizde.
• Artıları: Veriye dayalı ve kesin sonuçlar sunar.
• Eksileri: Yeterli trafik olmadan güvenilir sonuçlar elde etmek zordur.

Kullanılabilirlik testleri, bir web sitesi veya uygulamanın başarısı için bir zorunluluktur. Hangi yöntemi seçerseniz seçin, en iyi sonuçları elde etmek için sürekli test etmeyi, geri bildirim toplamayı ve iyileştirmeler yapmayı alışkanlık haline getirin.